Πρόσφατα συζητήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο κίνδυνος μιας πυρηνικής αναγέννησης στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά την ακρόαση, συζητήθηκαν τρία προγράμματα για τις νέες μονάδες στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας που είναι είτε υπό προγραμματισμό είτε υπό κατασκευή στην Ευρώπη.
Το ένα πρόγραμμα αποσύρθηκε, ενώ το δεύτερο παρουσίαζε νομικές εμπλοκές και το τρίτο αντιμετώπιζε ογκώδεις υπερβάσεις κόστους και καθυστερήσεις.
Εξετάστηκαν τρεις περιπτώσεις:
- Οι πυρηνικές μονάδες στο Mochovce 3 και 4, στη Σλοβακία, οι οποίες επιτράπηκαν τη δεκαετία του ’80 υπό το σοσιαλιστικό καθεστώς και χτίστηκαν εν μέρει πριν τον τερματισμό του προγράμματος λόγω των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που ακολούθησαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το πρόγραμμα έχει αναβιώσει πρόσφατα, αλλά είναι ακόμα βασισμένο σε ένα σχέδιο αντιδραστήρα που μελετήθηκε με τα δεδομένα της δεκαετίας του ’70, και προσφέρει, για παράδειγμα, ανεπαρκή ασφάλεια έναντι τρομοκρατικών ενεργειών (πχ. συντριβές αεροπλάνων).
- Το Belene 4, που είναι μονάδα στη Βουλγαρία, είχε επίσης αρχικά προταθεί κατά τη διάρκεια της εξουσίας του σοσιαλιστικού καθεστώτος αλλά ποτέ δεν ολοκληρώθηκε κατασκευαστικά. Είναι ένα ιδιαίτερα αμφισβητούμενο πρόγραμμα δεδομένου ότι βρίσκεται σε μια σεισμική περιοχή. Ο αντιδραστήρας έχει το ίδιο βασικό ρωσικό σχέδιο και έχει επιβεβαιωθεί από εμπειρογνώμονες ότι έχει ανεπαρκή αντίσταση στους εξωτερικούς κινδύνους. Ενδεχομένως για το λόγο αυτό, ο κύριος ενδιαφερόμενος επενδυτής, που ήταν η γερμανική εταιρεία RWE, αποσύρθηκε από το πρόγραμμα το 2009.
- Η τρίτη περίπτωση που συζητήθηκε είναι ο γαλλικός πυρηνικός προμηθευτής εξοπλισμού AREVA´s EPR (European Pressurized Reactor), που είναι ένα πρόγραμμα στο Olkiluoto της Φινλανδίας και διαφημιζόταν ως ” η ναυαρχίδα της πυρηνικής αναγέννησης” στην Ευρώπη. Έχει κατακριθεί από τον εθνικό πυρηνικό φορέα που έχει εντοπίσει επανειλημμένως ποιοτικές παραβιάσεις κατά τη διάρκεια του ελέγχου.
Η αποτυχία του Olkiluoto οδήγησε στο ερώτημα κατά πόσο υπάρχει λόγος για μια πυρηνική αναγέννηση στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, γίνεται όλο και περισσότερο προφανές ότι άλλες πηγές με χαμηλή έως μηδέν ενέργεια άνθρακα μπορούν να στηρίξουν πλήρως ενεργειακά την Ευρώπη μέχρι τα μέσα του αιώνα, σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές. Λαμβάνοντας υπόψη τη διάρκεια ζωής των πυρηνικών εγκαταστάσεων, δεν φαίνεται να υπάρχει κανένας λόγος για την προσπάθεια αναβίωσης μιας πυρηνικής ενεργειακής βιομηχανίας.
Σήμερα βρίσκονται σε λειτουργία 439 πυρηνικοί αντιδραστήρες με εγκατεστημένη ισχύ 372.000 GW, που αντιστοιχεί μόνο στο 6,5% της παγκόσμιας ενεργειακής κατανάλωσης.
Η λύση δεν είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικά, αλλά η εξοικονόμηση ενέργειας και η προώθηση των ανανεώσιμών πηγών ενέργειας, όπως η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια κλπ.
Το θέμα αφορά ιδιαίτερα την Κύπρο γιατί άρχισαν να υλοποιούνται οι σχεδιασμοί της Τουρκίας για ανέγερση εργοστασίων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας αφού πρόσφατα ανακοινώθηκε από τον αρμόδιο Υπουργό Ενέργειας της Τουρκίας, η υπογραφή της συμφωνίας με ρωσική κρατική εταιρεία για την ανέγερση του πρώτου πυρηνικού σταθμού στο Άκκιουγιου στα νότια παράλια της Τουρκίας.
Πρόκειται για μία απόλυτα αρνητική εξέλιξη, που σηματοδοτεί την μόνιμη παρουσία της πυρηνικής απειλής στην περιοχή μας και μάλιστα στην πλέον επικίνδυνη μορφή της. Με αυτή την απόφαση αναλαμβάνεται ένα τεράστιο ρίσκο για το Περιβάλλον, την Ειρήνη και την ίδια την Ανθρώπινη ζωή σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο (και όχι μόνο).
Η κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκκουγιου φέρνει τον πυρηνικό εφιάλτη μέσα στο σπίτι μας. Η εξαιρετικά επικίνδυνη (σεισμογενής) περιοχή της Νότιας Μικράς Ασίας, τα προβλήματα ασφάλειας της περιοχής, η έλλειψη εμπειρίας και τεχνογνωσίας κλπ, καθιστούν τα σχέδια για το πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας στο Άκκιουγιου την μεγαλύτερη απειλή για τη ζωή και την ασφάλεια των λαών της περιοχής μας.
Αλεξία Σακαδάκη – 13/7/2010